Konstytucja dla Nauki reformująca gruntownie szkolnictwo wyższe 1 sierpnia została podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę.

Po uchwaleniu ustawy przez Sejm oraz Senat Ustawa o szkolnictwie wyższym trafiła na biurko prezydenta. Konstytucja lub inaczej nazywana też Ustawą 2.0 wejdzie w życie 1 października tego roku. Zastąpi ona cztery obecnie obowiązujące akty prawne: prawo o szkolnictwie wyższym, ustawę o zasadach finansowania nauki, ustawę o stopniach i tytule naukowym oraz ustawę o kredytach i pożyczkach studenckich.

Stopnie naukowe i nowy organ uczelni

Jedne z najważniejszych postanowień KdN jest uzależnienie uzyskania przez uczelnię danych uprawnień, np. przyznawania stopni naukowych, od kategorii naukowych, jakie szkoła wyższa uzyska w prowadzonych przez siebie dyscyplinach. Ponadto, uprawnienia do prowadzenia studiów i nadawania wyżej wymienionych stopni zyskają same uczelnie, nie zaś ich jednostki organizacyjne, np. wydziały lub instytuty.

Ustawa 2.0 wprowadza także nowy organ, obok rektora i senatu, rady uczelni. Będzie ona wybierana przez społeczności uczelniane. Ważnym zapisem okazać się może ten o zwiększonych możliwościach kształtowania polityki uczelni przez jej rektora kosztem rad wydziałów.

Doktorat będzie można zrobić w myśl przepisów ustawy na dwa sposoby. W szkole doktorskiej (niestacjonarnej, lecz mającej stawiać większe wymagania w zakresie jakości badań i publikacji) lub z tzw. wolnej stopy. Szkoła doktorska będzie musiała być prowadzona w minimum dwóch dyscyplinach.

Co warto wspomnieć, punktacja z czasopism naukowych będzie zmieniona w ewaluacji uczelni po 2018 r.

Większa centralizacja

Uczelnie będą same mogły decydować na co wydadzą przyznane przez państwo pieniądze. Dotąd otrzymywały je bezpośrednio jednostki uczelni, np. wydziały.

Konstytucja dla Nauki zawiera także zapis o tym, że urzędujący sędziowie Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego lub Sądu Administracyjnego, w tym też ci w stanie spoczynku będą mieli prawo do dożywotniego zatrudnienia na uczelni niezależnie od wyniku oceny pracowniczej.

Protesty przeciwko Konstytucji dla Nauki odbyły się w Warszawie, Krakowie, Gdańsku, Łodzi, Rzeszowie czy w Białymstoku. Od tych protestów odcięły się samorządy i władze danych uczelni, w których . Ustawę poparli ustawowi reprezentanci środowiska akademickiego Parlament Studentów RP, Krajowa Reprezentacja Doktorantów, Konferencja Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych.

[Fot. European Parliament/Flickr.com/creative commons]