Pandemia COVID-19 zmieniła życie nas wszystkich, jednak w tym artykule chcielibyśmy przyjrzeć się wpływowi pandemii na życie studenckie.

Ze względu na pandemię, większa część studentów musiała opuścić swoje dotychczasowe miejsce zamieszkania, co w praktyce oznaczało zerwanie większości relacji, utratę pracy, czy też brak możliwości uczestniczenia w wielu wydarzeniach.

Uniwersytet dla studentów jest nie tylko miejscem, w którym można zdobyć wiedzę, ale jest to również miejsce, które służy do zawiązywania znajomości, przyjaźni oraz wiąże się z nadziejami związanymi ze zdobyciem w przyszłości dobrej pracy. Pandemia spowodowała, że uniwersytety pozostają „zamknięte” od ponad roku. Fakt ten nie pozostaje bez wpływu na życie studentów, dla których okres studiów jest jednym z najważniejszych okresów kształtowania się ich relacji z innymi ludźmi czy też ich charakteru.

Jakie są główne skutki pandemii?

Do tej pory zaobserwowano negatywny wpływ na stan psychiczny studentów wynikający z trudnego i męczącego procesu uczenia się online oraz braku wzajemnych interakcji. Badacze szacują, że około 60-65% (Wieczorek, Kołodziejczyk, Ciułkowicz, Maciaszek, Misiak, Rymaszewska, Szcześniak, 2020) polskich studentek i studentów zostało dotkniętych różnego rodzaju zaburzeniami lękowymi.

Brak interakcji wiąże się z poczuciem samotności i niepewnością co do przyszłości ukończenia studiów lub samej jakości nauki. Izolacja negatywnie wpłynęła na stan zdrowia fizycznego jak i psychicznego wśród studentów. Niestety, ten okres spowodował nasilenie zaburzeń emocjonalnych takich jak lęk, depresja, wypalenie, zmęczenie, a czasem nawet myśli samobójcze.

Jednym z czynników, wpływających na działanie stresu podczas nauki jest to, że wielu uczniów z obszarów wiejskich zgłaszało niedostępność lub słabe łącze internetowe. Wszelkiego rodzaju trudności techniczne mają wpływ na możliwość wykonania zadań na różnego rodzaju platformach. Niestety brak możliwości wykonywania zadań, koreluje z występowaniem stresu i stanów lękowych.

Poczucie braku kontroli

W zależności od kraju, brak kontroli nad sytuacją spowodowaną przez COVID-19 jest różnie postrzegany. W krajach o bardziej indywidualistycznym nastawieniu brak kontroli wiąże się z większym stresem. Natomiast w krajach gdzie dominuje myślenie kolektywistyczne, problem braku kontroli nie jest czynnikiem tak bardzo stresującym. Prawdopodobnie jest to jednym z czynników, przez który studenci z krajów takich, jak Chiny czy Korea w mniejszym stopniu odczuli skutki izolacji.

Kierunek studiów ma znaczenie dla zdrowia psychicznego

Badania (Debowska, Horeczy, Boduszek, Dariusz Dolinski, 2020) pokazują, że kierunek studiów mógł pomóc w łagodniejszym przejściu skutków pandemii. Najlepiej okres izolacji przeszli studenci kierunku psychologia. Ze względu na charakter studiów, który wiąże się ze znajomością działania mechanizmów ludzkiej psychiki, studenci na bieżąco mogli otrzymywać pomoc od wykładowców oraz tworzyć grupy wsparcia, by świadomie zapobiegać skutkom izolacji.

Również studenci kierunków związanych z wychowaniem fizycznym wykazali dużo lepszy stan zdrowia. Wśród nich zaobserwowano niższy poziom lęku i odczuwanego stresu a także wyższy poziom zadowolenia z życia niż u ich rówieśników z kierunków inżynierskich.

Aktywność fizyczna jest ważna

Aktywność fizyczna w szczególności aerobik, oraz bieganie lub jazda na rowerze, obniżają stres, oraz łagodzą depresje i niepokój.

Badania (Rogowska, Kuśnierz, Bokszczanin, 2020) pokazują, że zwiększenie ilości ćwiczeń związanych np. z aerobikiem może pomóc w łagodnym przejściu skutków izolacji. Ważne jest też jakie ćwiczenia wykonujemy – ćwiczenia poza domem, na łonie natury lub z innymi ludźmi w klubie fitness czy na sali gimnastycznej mają dużo lepszy efekt na nasze samopoczucie, niż samotne ćwiczenia w domu. Trening w domu może być ograniczony i często nudny, a tym samym dużo częściej może prowadzić do frustracji i złości.

Wpływ Social Mediów

Nie jest prosto zbadać dokładny wpływ social mediów na stan zdrowia psychicznego. Jednak wyniki dotychczasowych badań (Gao, Zheng, Jia, Chen, Mao, Chen, Wang, Fu, Dai, 2020) pokazują, że przeciążenie informacjami i ciągłe korzystanie z mediów społecznościowych jest związane ze wzrostem depresji i lęku.

Zazwyczaj można wyróżnić dwie przyczyny związku social mediów z stanem zdrowia psychicznego. Podczas pandemii na szeroką skalę szerzyło się wiele nieprawdziwych informacji dotyczących zaistniałej sytuacji. Sam ten fakt, może powodować wiele niepokoju oraz lęku, który przekłada się na stan zdrowia psychicznego. W social mediach wiele osób wyraża swoje negatywne uczucia: strach, zmartwienie, niepokój, które mogą być na swój sposób “zaraźliwe”. Konsekwencją mogą być podobne odczucia u osób czytających tego typu informacje. Mając to na uwadze, warto rozważnie korzystać z social mediów.

Jak sytuacja wygląda zagranicą?

Niezależnie od kraju, studenci, doświadczyli sporych, nagłych i zmian życiowych. Ponad połowa (56%) studentów studiów z 21 krajów twierdzi, że ich zdrowie psychiczne ucierpiało w wyniku izolacji. Ankieta przeprowadzona przez organizację Chegg zebrała odpowiedzi od ponad 16 tysięcy uczniów w wieku 18–21.

Odsetek studentów twierdzących, że ich zdrowie psychiczne pogorszyło się, wzrósł w krajach zachodnich. Jak się okazuje, co najmniej 70% amerykańskich, kanadyjskich i brytyjskich studentów twierdzi, że ucierpiało na skutek pandemii. Ponad trzy czwarte (76%) brazylijskich studentów stwierdziło, że mają problemy ze zdrowiem psychicznym związane z COVID. W niektórych miejscach liczba zgłoszeń problemów ze zdrowiem psychicznym znacznie spadła. Było tak we Włoszech (25%), Rosji (29%), Chinach (38%) i Korei Południowej (39%).

Jakie zapobiegać negatywnym skutkom pandemii?

W czasach izolacji, związek stanu zdrowia psychicznego i fizycznego jest szczególnie istotny. W celu poprawy zdrowia warto skorzystać z „Pięciu sposobów” na dobre samopoczucie (Diamond, Willan, 2020) . Te pięć sposobów to: uczenie się, utrzymywanie stałych kontaktów z innymi ludźmi, dawanie i bycie aktywnym oraz uważność.

Uczenie się – zdobywanie nowej wiedzy może dać poczucie osiągnięcia zamierzonego celu, oraz poprawy własnej samooceny.

Utrzymywanie kontaktu z innymi – nie bez powodu ludzi określa się jako jako homo socialis. Interakcje z innymi mogą polepszyć poczucie własnej wartości i tożsamości.

Dawanie – jest to świetny sposób na wzmocnienie więzi w społeczeństwie i poczucia bycia ważnym.

Aktywność – została opisana jako cudowne lekarstwo przez Brytyjską Akademie Nauk Medycznych, dającą sporo korzyści zdrowotnych.

Uważność – zwracane uwagi na aktywności takie jak: gotowanie czy dźwięk padającego deszczu może umożliwić umysłowi oderwanie się od negatywnych treści.

Źródła:

1. Debowska A, Horeczy B, Boduszek D, Dolinski D (2020). A repeated cross-sectional survey assessing university students’ stress, depression, anxiety.,and suicidality. In the early stages of the COVID-19 pandemic in Poland. Psychological Medicine 1–4. https://doi.org/10.1017/S003329172000392X

2. Wieczorek T, Kołodziejczyk A, Ciułkowicz M, Maciaszek J, Misiak B, Rymaszewska J, Szcześniak D. Class of 2020 in Poland: Students’ Mental Health during the COVID-19 Outbreak in an Academic Setting. Int J Environ Res Public Health. 2021 Mar 11;18(6):2884. doi: 10.3390/ijerph18062884. PMID: 33799848; PMCID: PMC7999098.

3. Gao J, Zheng P, Jia Y, Chen H, Mao Y, Chen S, et al. (2020) Mental health problems and social media exposure during COVID-19 outbreak.
PLoS ONE 15(4): e0231924. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0231924

4. Rogowska, A. M., Kuśnierz, C., & Bokszczanin, A. (2020). Examining Anxiety, Life Satisfaction, General Health, Stress and Coping Styles During COVID-19 Pandemic in Polish Sample of University Students. Psychology research and behavior management, 13, 797–811. https://doi.org/10.2147/PRBM.S266511

5. Diamond, R., & Willan, J. (2020). Coronavirus disease 2019: Achieving good mental health during social isolation. The British Journal of Psychiatry, 217(2), 408-409. doi:10.1192/bjp.2020.91