Dzieci niepełnosprawne to mali ludzie, którzy podobnie jak ich pełnosprawni rówieśnicy, chcą się bawić i z typowym dla dzieci entuzjazmem eksplorować otoczenie. Niepełnosprawność może dotyczyć różnych funkcji życiowych i powodować szereg rozmaitych ograniczeń. Place zabaw dla niepełnosprawnych? To mogą być ogólnodostępne place zabaw, które jednak zostały zaprojektowane i wyposażone w sposób, który uwzględnia szczególne potrzeby dzieci niepełnosprawnych. Jakie projekty placów zabaw mogą zaspokajać potrzeby wszystkich dzieci?
Dziecko niepełnosprawne, czyli…
Myśląc o niepełnosprawności, najczęściej wizualizujemy ją sobie w osobach z ograniczeniami ruchowymi – bez kończyn, chodzące o kulach lub jeżdżące na wózkach inwalidzkich. Warto jednak pamiętać, że dzieci niepełnosprawne to również m.in. osoby niesłyszące lub niedosłyszące oraz niewidome lub niedowidzące. Dlatego projektując plac zabaw oraz planując kolejne elementy jego wyposażenia należy zadbać przede wszystkim o bezpieczeństwo dzieci oraz zapewnić swobodny dostęp do wszystkich lub większości urządzeń.
Bardzo często dzieci poruszające się na wózkach inwalidzkich i ich możliwości oraz ograniczenia ruchowe są punktem wyjścia dla producentów placów zabaw. Dopasowując bowiem poszczególne rozwiązania do specyficznych potrzeb dzieci wózkowych, możemy domniemywać, że również osoby z mniejszymi ograniczeniami będą mogły skorzystać z tak przygotowanego placu zabaw.
Urządzenia dla niepełnosprawnych
Wybrani producenci placów zabaw posiadają w swoich ofertach urządzenia przeznaczone dla dzieci niepełnosprawnych – znajdują się one najczęściej w osobnych katalogach. Część urządzeń prezentowanych w katalogach ogólnych może być przeznaczona do użytkowania zarówno przez dzieci pełno i niepełnosprawne – często podkreśla to stosowna adnotacja lub symbol umieszczone przy danym produkcie. Część urządzeń na plac zabaw dla dzieci niepełnosprawnych może posiadać dodatkowe, terapeutyczne funkcje i umożliwiać dziecku samodzielną zabawę lub wymagać pomocy osoby dorosłej.
Urządzenia dla niepełnosprawnych to przede wszystkim wyposażenie dostosowane do potrzeb osób z ograniczeniami ruchowymi i dzieci poruszających się na wózkach. Przykładami takich urządzeń mogą być huśtawki i karuzele ze specjalnymi platformami, na które można wjechać wózkiem. Rozwiązaniem, którego nie powinno zabraknąć na placu zabaw dla dzieci są szerokie rampy, pozwalające na wygodne obejście lub objechanie całego terenu oraz podjechanie pod poszczególne urządzenia. Takie rampy można wkomponować zarówno w metalowe place zabaw, jak i drewniane place zabaw – wszystko zależy od wyobraźni osoby zajmującej się projektem.
Integracyjne place zabaw
Integracyjne place zabaw to miejsca przeznaczone dla dzieci pełno i niepełnosprawnych. Istotą integracji zaś jest wspólna zabawa wszystkich dzieci, bez względu na dzielące ich różnice w sprawności. Właśnie dlatego na integracyjnych placach zabaw powinny znajdować się przede wszystkim urządzenia, z których w równym stopniu będą mogły korzystać zarówno dzieci pełno, jak i niepełnosprawne.
Przykładem takiego wyposażenia jest choćby piaskownica na stole (stół z piaskiem), do której dostęp będą miały zarówno zdrowe maluchy, jak i dzieci poruszające się na wózkach (blat stołu powinien znajdować się na wysokości umożliwiającej swobodne podjechanie pod niego wózkiem). Dużo frajdy sprawią wszystkim dzieciom stoły z wodą i piaskiem. Tradycyjne piaskownice naziemne można z kolei wyposażyć w dodatkowe trapy, na których niepełnosprawne dzieci będą się mogły położyć na brzuchu i w tej pozycji bawić się z rówieśnikami.
Również duże i solidne bocianie oraz orle gniazda mogą sprzyjać integracji, umożliwiają bowiem jednoczesne korzystanie z urządzenia więcej niż jednemu dziecku, przy czym dzieci mogą huśtać się w różnych pozycjach (np. leżącej lub półleżącej). Doskonałym rozwiązaniem jest zastosowanie szerokich zjeżdżalni, z których mogą korzystać dzieci wraz z opiekunami, a dodatkowym ułatwieniem – zamontowanie specjalnych wyciągarek i podestów, które ułatwiają przesiadanie się z wózka inwalidzkiego na poszczególne urządzenia.
Bezpieczeństwo i brak barier
Budowa placów zabaw dla dzieci niepełnosprawnych (i nie tylko!) to zadanie wymagające wiedzy i doświadczenia. Zarówno pojedyncze urządzenia, jak i całe linie rozbudowanych urządzeń zabawowych powinny opierać się na solidnej konstrukcji i być wykonane z najwyższej jakości materiałów. Istotna jest jakość wszystkich elementów placów zabaw, od śrub wykonanych ze stali nierdzewnej, po podesty pokryte wodoodporną płytą antypoślizgową.
Projekty placów zabaw dla dzieci niepełnosprawnych powinny odpowiednio wkomponowywać się w otoczenia, co najczęściej wymaga zaangażowania nie tylko doświadczonego producenta placów zabaw, ale również szerszego grona osób zarządzających pobliskimi terenami, odpowiedzialnych za infrastrukturę drogową (przy placu zabaw powinien znajdować się parking i/lub przystanek komunikacji miejskiej) i sanitarną (dostęp do toalet podnosi znacząco funkcjonalność placu zabaw).
Artykuł powstał we współpracy z producentem placów zabaw dla wszystkich dzieci, firmą Activeline – https://activeline.eu/.
