Barbarka nie zawsze by\u0142a miejscem odpowiednim na wypoczynek. Jutro kolejna rocznica okrutnej zbrodni.<\/strong><\/p>\n 7 wrze\u015bnia 1939 roku wojska 4 armii gen. Gunthera von Kluge opanowa\u0142y Toru\u0144. Pojedyncze aresztowania mia\u0142y miejsce ju\u017c 8 wrze\u015bnia, ale by\u0142y to raczej przypadkowe dzia\u0142ania. Zatrzymanych osadzono w „Okr\u0105glaku”, po czym niekt\u00f3rych zwolniono, by po kilku tygodniach aresztowa\u0107 ich ponownie. Nieliczni ju\u017c wtedy stracili \u017cycie.\u00a0Jednak nie we wrze\u015bniu\u00a0dochodzi\u0142o do najwi\u0119kszych akt\u00f3w przemocy wobec ludno\u015bci cywilnej, a dopiero w po\u0142owie pa\u017adziernika w ramach Intelligenzaktion powierzonej w du\u017cej mierze\u00a0toru\u0144skiemu Selbstschutzowi.<\/p>\n 15 pa\u017adziernika\u00a0SS-Oberf\u00fchrer Ludolf Hermann von Alvensleben przemawia\u0142 na toru\u0144skiej star\u00f3wce:<\/p>\n Nie zapomnimy nigdy krzywd, jakie nam wyrz\u0105dzono na tej niemieckiej ziemi. Czyny takie m\u00f3g\u0142 pope\u0142ni\u0107 tylko ten, kto nale\u017cy do rasy ni\u017cszej. Je\u017celi wy, moi ludzi z Selbstschutzu, jeste\u015bcie m\u0119\u017cczyznami, to \u017cadnemu Polakowi w tym niemieckim mie\u015bcie nie przyjdzie wi\u0119cej na my\u015bl m\u00f3wi\u0107 po polsku. Mi\u0119kko\u015bci\u0105 i s\u0142abo\u015bci\u0105 nigdy niczego jeszcze nie zbudowano. Musicie by\u0107 nieub\u0142agani i sprz\u0105tn\u0105\u0107 wszystko, co nie jest niemieckie. Zdawa\u0107 sobie musicie jednak spraw\u0119 z tego, \u017ce nie masa narodu polskiego, lecz inteligencja polska podszczuwa\u0142a do wojny.<\/em><\/p>\n<\/blockquote>\n Te s\u0142owa da\u0142y pocz\u0105tek akcji z za\u0142o\u017cenia wymierzonej w lokaln\u0105 inteligencj\u0119. Schwytani byli przewo\u017ceni do Fortu VII (czasem znowu do „Okr\u0105glaka” w centrum miasta).\u00a0W ci\u0105gu kilku dni zatrzymano oko\u0142o 1200 os\u00f3b. Taki los spotka\u0142 te\u017c mieszka\u0144c\u00f3w m.in.\u00a0powiatu toru\u0144skiego i pobliskich w\u0105brzeskiego czy lipnowskiego oraz nauczycieli z Che\u0142m\u017cy.<\/p>\n Pod koniec pa\u017adziernika w Forcie utworzono tzw. s\u0105d dora\u017any (z\u0142o\u017cony z gestapowc\u00f3w i Volksdeutsch\u00f3w), kt\u00f3ry zdecydowa\u0142 o losie przetrzymywanych i poddaniu ich karze \u015bmierci, przewiezieniu do obozu koncentracyjnego b\u0105d\u017a o ich zwolnieniu.\u00a0Transportem schwytanych torunian i kierowaniem obozem zajmowa\u0142y si\u0119 pocz\u0105tkowo Wehrmacht i Gestapo, a od 26 pa\u017adziernika wspomniany Selbstschutz i\u00a0to on okaza\u0142 si\u0119 najmniej \u0142askawy dla wi\u0119\u017ani\u00f3w. Dwa dni p\u00f3\u017aniej, 28 pa\u017adziernika, rozpocz\u0119to masowe egzekucje, przewa\u017cnie w lasach Barbarki, gdzie\u00a0tylko w ten dzie\u0144 odebrano \u017cycie 130 osobom.<\/p>\n Wed\u0142ug relacji \u015bwiadk\u00f3w w nast\u0119pnej egzekucji (8 listopada) rozstrzelano oko\u0142o 42 osoby. Tak Selbstschutz zwolni\u0142 cele dla kolejnych wi\u0119\u017ani\u00f3w. Drugi etap aresztowa\u0144 mia\u0142 miejsce w dniach 9-10 listopada, czyli zaraz po egzekucjach. Oczywi\u015bcie data nieprzypadkowa, zbli\u017ca\u0142o si\u0119 \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci. Aresztowano\u00a0toru\u0144skich nauczycieli zwabionych na konferencj\u0119 w sprawie szkolnictwa\u00a0w siedzibie\u00a0Gestapo. Kolejne rozstrzeliwania odby\u0142y\u00a0si\u0119 prawdopodobnie podczas pobytu w Toruniu Alberta Forstera, 15 listopada, kiedy \u015bmier\u0107 ponios\u0142o oko\u0142o 65 os\u00f3b. 22 listopada rozstrzelano kolejne 75 os\u00f3b, a\u00a0\u00a0tydzie\u0144 p\u00f3\u017aniej\u00a0by\u0107 mo\u017ce nawet ponad 150. Ostatnia egzekucja odby\u0142a si\u0119 6 grudnia, kiedy \u017cycie w lasach Barbarki straci\u0142o 6 os\u00f3b. Ta egzekucja zosta\u0142a og\u0142oszona publicznie, jako odwet za zranienie na dniach toru\u0144skiego Niemca.<\/p>\n Forster podczas wspomnianej wizyty w Toruniu pod\u017cega\u0142 do mordowania Polak\u00f3w:<\/p>\n Ani \u015bladu mi\u0119kkiej sentymentalno\u015bci! Nale\u017cy by\u0107 zimnym jak l\u00f3d przy podejmowaniu decyzji. Po up\u0142ywie 5 lat nie us\u0142yszymy tu ani jednego s\u0142owa polskiego.<\/em><\/p>\n<\/blockquote>\n W\u015br\u00f3d najbardziej znanych dzia\u0142aczy, kt\u00f3rzy stracili \u017cycie w lasach Barbarki wymienia si\u0119 Paw\u0142a Ossowskiego, Wiktora Le\u015bniewicza, Jana Donimirskiego, Franciszka Wiecka, J\u00f3zefa Kwiatkowskiego, ks. Stanis\u0142awa G\u0142\u00f3wczewskiego, ks. Jana Pronobisa, ks. Antoniego Januszewskiego, ks. Jana Menzela. W Forcie VII\u00a0przebywa\u0142 te\u017c b\u0142. ks. Stefan Wincenty Frelichowski przewieziony p\u00f3\u017aniej do obozu w\u00a0Dachau. Znamy nazwiska 298 zamordowanych\u00a0os\u00f3b\u00a0(to nawet nie po\u0142owa rozstrzelanych), w\u015br\u00f3d kt\u00f3rych jest 91 rolnik\u00f3w, 58 robotnik\u00f3w, 36 rzemie\u015blnik\u00f3w, 31 nauczycieli, 17 kolejarzy, 15 pracownik\u00f3w umys\u0142owych. Pokazuje to, \u017ce nie do ko\u0144ca, jak zak\u0142adano, podczas aresztowa\u0144 skupiono si\u0119 na inteligencji, a nawet nie koniecznie na warstwie kierowniczej. Du\u017ca liczba straconych rolnik\u00f3w i robotnik\u00f3w mo\u017ce \u015bwiadczy\u0107 o zwyczajnie wyr\u00f3wnywaniu s\u0105siedzkich porachunk\u00f3w przez cz\u0142onk\u00f3w Selbstschutzu. Ofiary pochodzi\u0142y g\u0142\u00f3wnie z Torunia i Che\u0142m\u017cy, ale te\u017c z co najmniej 40 innych miejscowo\u015bci. Pod koniec wojny pewni ju\u017c\u00a0swej pora\u017cki\u00a0Niemcy rozkopali pi\u0119\u0107 z sze\u015bciu mogi\u0142 i spalili znajduj\u0105ce si\u0119 w nich zw\u0142oki.<\/p>\n Komendantem obozu by\u0142 okrutny i nienawidz\u0105cy Polak\u00f3w torunianin Karl Friedrich Strauss (wcze\u015bniej \u017co\u0142nierz Wojska Polskiego ze stopniem kaprala),\u00a0kt\u00f3ry podczas jednego apelu poinformowa\u0142 wi\u0119\u017ani\u00f3w:<\/p>\n Wszyscy kap\u0142ani, nauczyciele, s\u0119dziowie, adwokaci, lekarze i studenci zostan\u0105, jako przyw\u00f3dcy spo\u0142ecze\u0144stwa polskiego, bez reszty wytraceni, aby ziemi pomorskiej zosta\u0142 przywr\u00f3cony jej odwieczny, germa\u0144ski charakter. <\/em><\/p>\n<\/blockquote>\n Strauss prze\u017cy\u0142 wojn\u0119 i zosta\u0142 aresztowany, ale pozosta\u0142 bezkarny. 27 czerwca 1969 roku zako\u0144czy\u0142 si\u0119 jego niejasny berli\u0144ski proces. Mimo licznych dowod\u00f3w udzia\u0142u w mordowaniu Polak\u00f3w i zezna\u0144 naocznych \u015bwiadk\u00f3w\u00a0s\u0105d uniewinni\u0142 Straussa, motywuj\u0105c to jego strachem wobec prze\u0142o\u017conych podczas wydawania rozkaz\u00f3w. Adwokaci przekonywali, \u017ce ten dobry Niemiec z niemieckiego Torunia<\/em> wr\u0119cz pomaga\u0142 Polakom w ucieczkach z wi\u0119zienia i dostarcza\u0142 im po\u017cywienie.<\/p>\n Barbarka to dzi\u015b Miejsce Pami\u0119ci Narodowej i tym samym najwi\u0119kszy toru\u0144ski cmentarz z okresu II wojny \u015bwiatowej.<\/p>\n\n
\n
\n