Chyba każdy student UMK zna ten blok. Niedaleko rektoratu, przy ul. Gagarina 132-138. Jednak czy przechodząc obok niego tak często zdajemy sobie sprawę, że był on domem dla jednej z najwybitniejszych postaci w historii Torunia? Od teraz będą o tym wiedzieć wszyscy – na bloku, w którym do śmierci mieszkała generał Elżbieta Zawacka, pseudonim „Zo” powstaje upamiętniający ją mural.
Elżbieta Zawacka urodziła się w 1909 w Toruniu. Zaliczana jest do największych polskich bohaterów II wojny światowej. We wrześniu 1939 roku brała udział w obronie Lwowa. Od 1940 roku była przydzielona do Wydziału Łączności Zagranicznej Komendy Głównej Armii Krajowej Zagroda, jej zadaniem było kolportowanie tajnej poczty państwa podziemnego. W 1943 wyruszyła jako emisariuszka Komendanta Głównego Armii Krajowej do Londynu. W październiku tego roku została zrzucona na spadochronie do Polski razem z grupą tzw. żołnierzy cichociemnych, będąc jedyną kobietą w tym gronie. Rok później w ramach Wojskowej Służby Kobiet wzięła udział w powstaniu warszawskim, została mianowana kapitanem i majorem Wojska Polskiego. Po zakończeniu wojny została w Polsce, pracując jako nauczycielka w Łodzi i Toruniu. Od 1972 roku była pracownikiem Instytutu Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika oraz założycielką Zakładu Andragogiki. Po jego rozwiązaniu sześc lat później odeszła na emeryturę. Zajmowała się też gromadzeniem materiałów historycznych dotyczących Armii Krajowej. W 2006 roku została awansowana na stopień generała brygady, jako druga w historii kobieta generał Wojska Polskiego. Aż do śmierci w 2009 roku mieszkała przy Gagarina 132-138.
Elżbieta Zawacka jako jedna z najwybitniejszych torunian doczekała się w swoim rodzinnym mieście wielu form upamiętnienia. Na ulicy Podmurnej stoi jej pomnik, jej imię nosi też nowy most w Toruniu. Dołączy do nich w najbliższym czasie powstający właśnie mural, czyli wielkoformatowa grafika ścienna. Ozdobi on blok, w którym mieszkała generał. Pomysłodawcą muralu jest Agnieszka Łuczywek z Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej. Jego autorem i wykonawcą jest znany toruński artysta Andrzej Poprostu, we współpracy z Damianem Jędrzejewskim. Obraz przedstawia kluczowe wydarzenia z różnych okresów życia generał Zawackiej. Mural dofinansowano ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm Jutra”. Będzie gotowy do końca miesiąca.
[fot. Agnieszka Łuczywek, Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej]
